waarom gedragsverandering nodig is
Technologische innovaties en politieke keuzes gaan ons helpen om in de toekomst CO2 neutraal te leven, toch is dit niet voldoende. Dat komt omdat onze levensstandaard te hoog is ten opzichte van de rest van de wereld.
De gemiddelde consumptie per hoofd van de bevolking van middelen zoals olie en metalen, en de gemiddelde productie van afval (plastic, broeikasgassen) zijn in de Westerse wereld ongeveer 32 keer zo hoog als in de derde wereld. Die factor 32 heeft grote gevolgen op het gedrag van mensen in de derde wereld en voor de toekomst van ons allemaal.
9.5 miljard wereldbewoners is niet het probleem
Momenteel wonen we met 7.5 miljard mensen op deze wereld. De verwachting is dat de wereldbevolking in 50 jaar toeneemt met 9.5 miljard. Dat betekent dat we nog 2 miljard extra monden te voeden hebben. Dat is een uitdaging, maar niet het meest problematische. Er worden slimme uitvindingen gedaan om bijv. meer voedsel te produceren, zoals verticale landbouw.
Een groter probleem is het totale wereldwijde verbruik. Dit is de mate waarin mensen consumeren en produceren. In de eerste wereld (VS, EU, Australië en Japan) wonen 1 miljard mensen die een gemiddeld verbruik per gemiddeld persoon hebben van factor 32 ten opzichte van de overige 6.5 miljard mensen.
Verbruik van 80 miljard mensen is onmogelijk
Het verschil in levensstandaard was lange tijd niet problematisch. Maar door globalisering zijn we veel meer met elkaar verbonden en weten mensen in ontwikkelingslanden tegenwoordig veel meer over de grote verschillen in verbruik en levensstandaard. Eenmaal bewust hiervan is het meer dan logisch dat ook zij onze levensstandaard ambiëren. De 6.5 miljard ‘anderen’ zijn wakker geschud.
Maar het gaat simpelweg niet lukken dat ook zij onze leefstijl gaan aannemen. Als alle mensen op de wereld onze leefstijl hanteren, dan zullen de wereldwijde verbruikscijfers enorm toenemen. Er is berekend dat we dan in een situatie zullen zitten dat vergelijkbaar is dat we opeens 80 miljard wereldbewoners moeten bedienen.
Eerste wereld moet concessies doen
Zoveel grondstoffen heeft de aarde niet tot zijn beschikking. Het gaat nooit lukken dat de tweede en derde wereld onze standaard gaan leven. Maar landen als China en India zullen hier niet zomaar mee akkoord gaan. Zij zullen dit alleen accepteren als het verschil tussen de verschillende delen van de wereld kleiner worden. Dit betekent dat wij in de eerste wereld concessies moeten doen naar de rest van de wereld. Ons consumptieniveau moet omlaag. Anders blijft dat verschil een voedingsbodem voor conflict (terrorisme, migratie en zelfs oorlog).
Dat onze consumptie omlaag moet is niet meteen problematisch. Verbruikscijfers zijn voor een deel gerelateerd aan ons menselijk welzijn. Maar niet al onze consumptie leidt tot een beter leven en is simpelweg gewoon verspilling. Kijk bijvoorbeeld naar het verschil tussen de VS en de EU. Amerikanen verbruiken nog meer dan Europeanen, terwijl het welzijn van Europeanen hoger is dan die van de gemiddelde Amerikaan.
Onze consumptiecijfers zullen dus omlaag moeten gaan. Het blijft echter de grote vraag hoe we dat gaan bereiken. Dit kan op basis van gebeurtenissen waarin we gedwongen worden om dit te doen (zowel door de politiek, maar ook door conflictsituaties), of we kunnen het meer op een gekozen en prettige manier doen. Klimaat-coach kiest voor dit laatste en zoekt hoe we mensen vanuit zichzelf bewuste keuzes kunnen laten maken om een duurzamere en klimaatvriendelijke levensstijl gaan hanteren.
Dit artikel is gebaseerd op het boek Omwenteling van Jared Diamond. Daarin schrijft hij hoe staten omgaan met crises en veranderingen. Hij vergelijkt de methodiek van crisistherapie met het succesvol handelen van landen tijdens grote nationale crises.